Nazim TerzİoĞlu

NAZIM TERZİOĞLU
izafet.Com - Nazim TerzİoĞlu

Nazım Terzioğlu (Kayseri, 1328/1912 - Silivri, 20 Eylül 1976) ilk öğrenimini, doğum yeri olan Kayseri'de yapmış, İstanbul'da başladığı orta öğrenimine İzmir'de devam ederek 1930'da İzmir Lisesi'nden mezun olmuştur. Ord. Prof. Dr. Cahit Arf ve Prof. Dr. Tevfik Oktay Kabakçıoğlu (1910-1971) gibi değerli matematik bilginlerinin de mezun olduğu İzmir Lisesi, o sıralarda Türkiye'nin en iyi matematik öğretmenlerine sahipti. O yıllarda ******'ün isteği ile başarılı gençler yüksek öğrenim için devlet tarafından yurtdışına gönderiliyordu. Terzioğlu da bu amaçla düzenlenen sınavı kazanarak, Milli Eğitim Bakanlığı adına matematik öğrenimini görmek üzere Almanya'ya gitmiştir. Göttingen ve Münih üniversitelerinde yüksek öğrenimini bitirmiş ve doktorasını dönemin ünlü matematikçisi Prof. Dr. Constantin Caratheodory'nin (1873-1950) danışmanlığında yapmıştır. Constantin Caratheodory; Edirne, İstanbul ve İzmir'de yaşamış bir Rum ailesine mensuptu. Kendisiyle aynı adı taşıyan dedesi Constantin Caratheodory (1802-1879), II.Mahmud'un özel hekimi, saray hekimi ve 1827 yılında açılan ilk modern tıp okulumuz Tophâne-i Amire'nin de cerrahi hocasıydı. Onun oğlu, matematikçi Caratheodory'nin babası Stephan Caratheodory (1836-1907) ise hukukçuydu ve Osmanlı İmparatorluğu'nun Brüksel maslahatgüzarıydı.

Almanya'daki öğrenimini bitirdikten sonra yurda dönen Terzioğlu, İÜ Fen Fakültesi Matematik Enstitüsü'nde Riyazi Mihanik ve Yüksek Hendese asistanı olarak göreve başlamıştır (1937). 1942'de doçent olmuş ve ertesi sene naklen, yeni kurulan Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Matematik Enstitüsü Profesörlüğüne atanmıştır (1943). Bu fakültede iki yıl çalıştıktan sonra, profesör olarak İÜ'deki görevine dönmüştür (1944). 1950-1952 yıllarında Fen Fakültesi Dekanlığı yapmıştır. Terzioğlu, bu yıllarda ülkemizin büyük eksikliğini duyduğu bazı bilimsel kurumların kuruluşunu gerçekleştirmiştir. Bunlar, İÜ Jeofizik Enstitüsü, İstanbul Baltalimanı'nda Hidrobiyoloji Enstitüsü ve Uludağ'da Prof. Dr. Adnan Sokullu ve Prof. Dr. Sait Akpınar ile birlikte kurduğu Kozmik Şua En-stitüsü'dür. Fen Fakültesi Dekanlığı'nın ardından aynı fakültede Matematik Enstitüsü Analiz Kürsüsü Başkanlığı'na getirilmiştir (1953).

Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÛ)'nin kuruluşunda büyük emeği geçen Terzioğlu, 1965-1967 yıllarında, İU'ndeki görevini korumakla birlikte, önce vekaleten, sonra da asaleten bu üniversitenin kurucu rektörlüğünü yapmıştır. KTÜ'nde, Türkiye'nin ilk Temel Bilimler Fakültesi'ni kurma şerefi O'nundur. 1967'de İÜ Fen Fakültesindeki görevine dönen Terzioğlu, 1969 ve 1971 yıllarında İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü'ne seçilmiş ve bu görevini iki dönem sürdürmüştür (28 Ekim 1969 - 28 Ekim 1971 ve 28 Ekim 1971 - 31 Mayıs 1974). Rektörlüğünün ilk yıllarında, Şehzade Camii manzumesine ait tarihi imaret binasını Vakıflar'dan tahsisen alarak restore ettirmiş ve buraya son sistem bir matbaa yerleştirerek, 6 Ağustos 1971'de Fen Fakültesi Matematik Araştırma Enstitüsü adıyla hizmete sokmuştur. Bu enstitüde yabancı ülkelerden bağış ve satın alma yoluyla sağladığı 2.000 ciltlik bir matematik kütüphanesi de kurmuştur. Ölümünden sonra, Fen Fakültesi'nin teklifi üzerine, "Nazım Terzioğlu Matematik Araştırma Enstitüsü" adını alan enstitü günümüzde de çalışmalarını sürdürmektedir.

Silivri Belediyesi ile yaptığı görüşmeler sonucunda, Silivri'de 35 dönümlük bir arazinin İstanbul Universitesi'ne bağışlanmasını temin eden Terzioğlu, bu arazinin bir bölümünde Fen Fakültesi Matematik Araştırma Enstitüsü'ne bağlı 18 çalışma odası, 3 büyük konferans salonu, kütüphane ile yurtdışından gelecek bilimadamlarını ağırlamak üzere bir de misafirhane yaptırmıştır. Terzioğlu, lisans üstü öğretime çok önem verir ve yetenekli gençlerin özel olarak yetiştirilmesi gerektiğine inanırdı. Bu ortamı sağlamak için, 3 Eylül 1973 tarihinde hizmete giren Silivri tesislerinde; kongre, seminer, kollokyum, yaz kursları, geliştirme kursları düzenleyerek yabancı bilimadamlarını davet etmiş ve bu suretle genç kuşakların yetişmesine önemli katkılarda bulunmuştur. Terzioğlu'nun Silivri tesislerinde düzenlediği bilimsel toplantılar şunlardır:

10-14 Şubat 1973: "I. Yurtiçi Matematikçiler Toplantısı"; 9-14 Temmuz 1973: "Uluslararası Sonlu Grupların Gösteriliş Teorisi Yaz Semineri" ile ilgili hazırlık kursu.; 15-28 Temmuz 1973: "Uluslararası Sonlu Grupların Gösteriliş Teorisi Yaz Semineri"; 20 Ağustos - 9 Eylül 1973: "Uluslararası Fonksiyonel Analiz Simpozyumu"; 8-21 Eylül 1975: "Uluslararası Cebrik Sayılar Teorisi Simpozyumu" ile ilgili hazırlık kursu.; 22-27 Eylül 1975: "Uluslararası Cebrik Sayılar Teorisi Simpozyumu";23-26 Nisan 1976: "II. Yurtiçi Matematikçiler Toplantısı"; Ağustos 1976: "Ultrases Kongresi" (Fizikçilerle ortak); 5-11 Eylül 1976: "Uluslararası Fonksiyonel Analiz Kongresi"; 20-25 Eylül 1976: "Uluslararası Rolf Nevanlinna Simpozyumu".

Terzioğlu'nun hocası olan Finlandiyalı Prof. Dr. Rolf Nevanlinna için düzenlenen bu simpozyumun açılış günü sabahı Terzioğîu bir kalp krizi geçirerek vefat etmiş, buna rağmen programda bazı değişiklikler yapılarak simpozyum tamamlanmıştır. Terzioğlu'nun 22 Eylül'de yapılan cenaze törenine konuk matematikçiler de katılmış ve simpozyum 23 Eylül'de başlamıştır. Terzioğlu bu simpozyumun onur konuğu seçilmiş, Prof. Dr. Rolf Nevanlinna'ya istanbul Üniversitesi tarafından "doctoris honoris causa" unvanı tevcih edilmiştir.




Kendi alanında yayınlanmış pek çok makalesi bulunan Terzioğlu'nun kitapları şunlardır:

Über Finslersche Raeume (Münih 1936). Doktora Tezi.
Fonksiyonlar Teorisine Başlangıç. Fonksiyonlar Teorisi. 2 Cilt. (Konrad Knopp'dan çeviri, İstanbul 1938-1939).
Finsler Uzayında Gauss-Bonnet Teoremi. İstanbul 1948.
Lise Fen Kolu İçin Modern Geometri: Konikler (Ahmet Nazmi İlker ile, İstanbul 1960).
Liseler İçin Cebir Temrinleri (P. Aubert ve G. Papelier'den çeviri, İstanbul 1960).
Diferansiyel ve integral Hesap (Edmund Landau'dan çeviri, İstanbul 1961).
Lise Fen Kolu İçin Modern Geometri. Fasikül I-Kesenler; Fasikül II-Harmonik Bölme, Harmonik Demet, Daireye Göre Kuvvet vs.; Fasikül III-Daireye Göre Kutup ve Kutup Doğrusu (G. Papelier'den çeviri, İstanbul 1968). -Analiz Problemleri (İstanbul 1973).
Das Vorwort des Astronomen Banî Musa b. Şâkir zu den Conica des Apollonios von Perge (İstanbul 1974).
Das achte Buch zu den Conica des Apollonios von Perge re-konstruiert von Ibn al-Haysam (İstanbul 1974).
Kitâb al-Mahrûtât Das Buch der Kegelschnitte des Apollonios von Perge (İstanbul 1981).